หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิต
สังคมของเรา
ลักษณะที่สำคัญของสังคม
สังคมปัจจุบันมีลักษณะที่สำคัญ ดังนี้
• การอยู่ร่วมผืนแผ่นดินเดียวกัน ภายใต้สังคมหนึ่ง ๆ จะมีอานาเขตที่แน่นอน ซึ่งอนาเขตนี้จะครอบคลุมชุมชนที่มีขนาดเล็กมากมาย
• การมีความผูกพันและพึ่งพากัน สังคมเป็นรูปแบบขององค์การที่มีความผูกพันระหว่างสมาชิก ซึ่งความผูกพันกันและกันนี้เป็นไปอย่างธรรมชาติมิใช่ถูกบังคับ ทั้งนี้เพื่อพึ่งพาอาศัยช่วยเหลือเกื้อกูลกัน
• การมีวัฒนธรรมร่วมกัน ในแต่ละสังคมจะมีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง วัฒนธรรมนี้สามารถผูกมัดให้สมาชิกทั้งหลายมีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ดังจะเห็นว่าสมาชิกสังคมจะมีแบบแผนการดำเนินชีวิตที่เหมือนกัน ซึ่งรวมไปถึงการมีขนบธรรมเนียมประเพณี ความเคยชิน ความเชื่อและค่านิยมอย่างเดียวกัน ทำให้มนุษย์ในสังคมนั้นสามารถเข้าใจสิ่งต่าง ๆ ตรงกันตั้งแต่เรื่องทางวัตถุ เป็นต้นว่าเครื่องแต่งกาย บ้านเรือน อาหารไปจนถึงเรื่องทางวัฒนธรรม เช่น ค่านิยมอย่างเดียวกัน มี ปทัศสถานทางสังคมแบบเดียวกัน
• การมีระเบียบแบบแผนทางสังคม การจัดแบบแผนทางสังคมนั้น ถือเป็นลักษณะที่สำคัญมากของสังคมมนุษย์เพราะถ้าสังคมใดไร้ระเบียบ สังคมนั้นก็จะมีแต่ความยุ่งเหยิงและหาความก้าวหน้าไม่ได้ ลักษณะความมีระเบียบทางสังคมอาจแสดงออกไปหลายระดับกล่าวคือ ระดับที่เล็กที่สุดสังคมได้จัดให้มีระบบครอบครัวเพื่อให้มีการจัดกิจกรรมในการอบรมขัดเกลาสมาชิกของครอบครัว ซึ่งถือเป็นการปลูกฝังระเบียบแบบแผนทางสังคมขั้นพื้นฐานที่สุด นอกจากนี้มีระเบียบเกี่ยวกับการศึกษา ระเบียบเกี่ยวกับศาสนา ระเบียบแบบแผนทางเศรษฐกิจ ระเบียบแบบแผนทางการเมืองเพื่อควบคุมสังคมในขั้นสูงสุดคือ การออกกฏหมายเพื่อควบคุมกิจกรรมของมนุษย์ทั้งปวงให้อยู่ในแนวทางที่ถือเอื้อประโยชน์แก่สังคมอย่างมากที่สุด
• ความเป็นอิสระถึงแม้ว่าสังคมจะมีการติดต่อประสานงานกันเพื่อพึ่งพาระหว่างสังคม แต่ทุกสังคมก็จะมีอิสระจากกันคือ ไม่ต้องอยู่ภายใต้การบังคับของสังคมอื่น
หน้าที่ของสังคม
หน้าที่โดยทั่วไปของสังคมมีดังนี้(13)
• การรักษาสมาชิกเก่าและเพิ่มสมาชิกใหม่
• การจัดหาสิ่งจำเป็นและเครื่องอำนวยความสะดวกให้แก่สมาชิก
• การอบรมขัดเกลาสมาชิก
• การจัดดำเนินการไปตามระเบียบทางสังคม
องค์ประกอบของสังคม
สังคมทุกสังคมจะประกอบด้วยองค์ประกอบดังต่อไปนี้(14)
• มนุษย์
• วัฒนธรรม
• เทคโนโลยี
• โครงสร้างทางสังคม เช่น การแบ่งหน้าที่กันทำงานจึงทำให้เกิดบทบาทขึ้นมาหรือคือตำแหน่งของบุคคลในสังคมนั้นเอง บทบาทนี้มีลำดับขั้นแตกต่างกันไปตามสถานภาพและคนที่มีลำดับอยู่ในสถานภาพเดียวกันมักรวมกันเป็นชนชั้นเดียวกัน